Kaplica Betlejemska przypomina nam wybitną osobę, którąniewątpliwie był, Jan Hus, jak również okres husytyzmu ważny dla historii Czech. Kaplica należy dzisiaj do ZABYTKÓW DZIEDZICTWA NARODOWEGO. To tutaj zostały położone podwaliny czeskiego ruchu reformacyjnego. W Czechach był on ściśle związany z Uniwersytetem Karola (założonym w 1348r. przez króla Karola IV).Rektorem był tu między innymi Mistrz Jan Hus (od 1409 r.), ten sam, który siedem lat wcześniej został kaznodzieją w Kaplicy.
Kaplica Betlejemska została założona w 1391r. przez praskichmieszczan:kramarza Jana Kříža i dworzanina Hanuša z Műhlheimu. W akcie założycielskimz 24 maja 1391 r. obaj darczyńcywyraźnie ustalili, że kaplica ma służyć do głoszenia kazań w języku czeskim. Na jej budowę kramarz Kříž ofiarował ogród o powierzchni 800 m kwadratowych.W ogrodzie znajdowała się studnia (korzystano z niej przez cały okres funkcjonowania kaplicy, jak również później) oraz domek z piwnicą, wykorzystywany jako słodownia, który stał się mieszkaniem kaznodziei ikościelnego. Przednią część swojego domu od strony ulicy Dominikańskiej,obecnie Husa,kramarz Kříž przeznaczył na dom dla studentów, nazwany Nazaret.
Więcej
Kaplica Betlejemska nigdy nie stała się kościołem parafialnym. Zawsze była uważana tylko za kaplicę; mimo swoich rozmiarów (mogła pomieścić nawet trzy tysiące wiernych) i mimo swojego znaczenia – to tugłoszono myśli, które wcześniej mogły być co najwyżej tematem akademickich dyskusji na UNIWERSYTECIE KAROLA. Zwłaszcza po roku 1402, kiedy kaznodzieją został Mistrz Jan Hus, kaplica stała się miejscem, gdzie rodziły się nowe, reformatorskie idee.
W swoich kazaniach Hus stawiał ważne pytania, nawiązując dotakich myślicieli i reformatorów jak: Milič z Kroměříže, Matěj z Janova czy Anglik Jan Viclef. Kazania przyniosły mu ogromny rozgłos. Nawet królowa Zofia, żona króla Wacława IV przychodziła posłuchać Husa. Siadała podobno woratorium, które kramarz Kříž kazał zbudować przy wschodniej ścianie kaplicy, w miejscu, do którego prowadził bezpośredni korytarz z jego domu. Hus działał w Kaplicy Betlejemskiej do 1412r., kiedy tozostał zmuszony do opuszczenia Pragi. Następca Husa, Jakoubek ze Stříbra, w 1414 roku wprowadził przyjmowanie komunii pod dwiema postaciami- najpierw w kościele pw. Martina Ve Zdi, następnie w Kaplicy Betlejemskiej, gdzie taka forma komunii byłapraktykowana do 1622r. Wtedy to Uniwersytet przekazałkaplicę jezuitom, którzy wprowadzili nabożeństwa katolickie. Kiedy zakon jezuitów został w 1773r. rozwiązany, Kaplica Betlejemska stała sięwłasnościąpaństwa.
Dziesięć lat później, przez krótki czasnależała do kościoła pw. św. Jiljí. W seminarium świętego Wacława, wybudowanym przez zakon jezuitów, założonow 1786r. 1. WYŻSZĄ UCZELNIĘ TECHNICZNĄ. Inż. František Herget, który kierował szkołą, otrzymał zadanie zbadaniastanu kaplicy. Stwierdzono wtedy, że ma niebezpieczne pęknięcia, a sklepienie grozi zawaleniem. Nie był to jeszcze definitywny koniec Kaplicy – dzieło zniszczenia dokonało się w XIX wieku. W miejscu Kaplicy Betlejemskiej powstał dom mieszkalny, który stał tu do 1949r.
W odbudowę kaplicy zaangażowali się czołowi historycyz „Klub Starej Pragi“. 30. lipca 1948 r. rząd wydał rozporządzenieo odrestaurowaniu kaplicy. Zachowano wszystkie fragmenty budowli, którym udało się przetrwać; pozostałe części odtworzono na podstawie rycinprzedstawiających kaplicę na przestrzeni wieków. Projekt wykonał prof. inż. Jaroslav Fragner.
Odbudowa została zakończona w 1954 r. Piątego lipca Kaplicę, łącznie z domem kaznodziei, otwarto dla zwiedzających i uznano za ZABYTEK DZIEDZICTWA NARODOWEGO. Od 1993r., w nawiązaniu do tradycji uniwersyteckich, Kaplica stała się reprezentacyjną aulą Czeskiej Wyższej Szkoły Technicznej w Pradze, która o nią dba i przeznacza znaczne środki na utrzymanie Kaplicy w dobrym stanie.
Odbywają się tutaj uroczystości wręczenia dyplomów absolwentom. Raz w roku, w dniu spalenia Mistrza Jana Husa (06.07.1415 r.) odbywa się w kaplicy ZGROMADZENIE EKUMENICZNE.
Poza dniami, w których odbywają się specjalne uroczystości,Kaplica i dom kaznodziei są otwarte dla zwiedzających. Natomiast kaplicę podziemną, nazywaną Lapidarium można podziwiać tylko podczas organizowanych w niej wystaw.
Dzwon Jana Husa: Dzwon z brązu (78% miedzi 22% cyny), wysokość dzwonu 41 cm, dolna średnica 39,5 cm, ciężar 40 kg. Ciężar całkowity zestawu 48 kg, dzwon zawieszono na dwóch dębowych belkach w dwóch wahadłowych łożyskach.
OPIS WNĘTRZA KAPLICY BETLEJEMSKIEJ:
Kaplica zostałacelowo pomyślana jako prosta budowla. Oryginalne są ściany: WSCHODNIA grubości 88cm, PÓŁNOCNA - 73cm, ZACHODNIA - 90cm. ŚCIANA POŁUDNIOWA została podczas rekonstrukcji wybudowana zupełnie od nowa. Zachowały się jedynie zabytkowe fundamenty. Kaplica miala trzy główne wejścia. Czwarte, dodatkowe, znajduje się obok ambony. Wszystko było tak rozwiązane, żeby wchodzący nie przechodzili przed amboną i nie przeszkadzali w kazaniu.
ŚCIANA PÓŁNOCNA
Dwa okna – do połowy ich wysokościzachowało sie pierwotne obmurowanie, Pod wizerunkiem M.J.Husa na płonącym stosie, widnieje cenna pamiątka–fragmenty traktatu Jana Husa „DE SEX ERRORIBUS“ („O sześciu błędach“) z 1412 r. OBRAZY:na środku ściany według kroniki Reichenthala znajduje się obraz przedstawiający cesarza Zygmunta z papieżem. Nad północnym wejściem obraz Jana Žižki z Kodeksu Jeńskiego.
ŚCIANA WSCHODNIA
Duże okno, pod którym umieszczonomarmurową tablicę,upamiętniającą straceniena Rynku Staromiejskim trzech młodzieńców: MARTINA, JANA i STAŠKA. PORTAL DRZWI prowadzących z kaplicy do studni, z której czerpano wodę.TABERNAKULUMz okresu gotyckiego, kratka – replika z czasu rekonstrukcji. PORTAL z XIV wieku z drzwiami wejściowymi i zabytkową lewą połową kamiennego progu. AMBONA, z której w latach1402-1412głosił kazania M.J.Hus, a w 1521r. niemiecki reformator TOMAS MUNZER. ORATORIUM: prowadzi do niego zewnętrzne drewniane przejście ze współczesnej GALERII FRAGNERA. OBRAZY po obu stronach pochodzą z KODEKSU JEŃSKIEGO: „Papież z procesją prałatów“oraz „Przepędzenie kupców ze świątyni“– oba z drugiej połowyXV wieku.
ŚCIANA POŁUDNIOWA
Frontowa, z pięcioma oknami. Fragmenty muru między oknami zostały ozdobione tematyką z Biblii Velislava: – obrazy przedstawiające różne rzemiosła; dalej fragmentytraktatu “O sześciu błędach“ przetłumaczone na “język staroczeski“ i rysunek z tytułowej strony spisu Husa z 1510 r.
Rekonstrukcję przeprowadzono według norm i zasad opieki nad zabytkami. Monumentalna jak na średniowieczne standardy przestrzeń zadziwia prostotąi perfekcyjnym dopracowaniem każdego szczegółu.
ŚCIANA ZACHODNIA
Dwa mniejsze okna i jedno duże z ostrołukiem, pod którym znajduje się drewnianaempora dla chóru. Pod mniejszymi oknami jest fragment napisu z 1417r.: „Przyjmowanie komunii pod dwiema postaciami“ autorstwa Jakoubka ze Stříbra. Dalej pieśni z Kancionału Jistebnickiego Powstań Wielkie Miasto Praskie. Największy obrazz kodeksu Jeńskiego -przedstawia bitwę wojsk pod chorągwią kielicha z krzyżakami (miala miejsce w lipcu 1432 r. pod miastem Domažlice).
WNĘTRZA KAPLICY BETLEJEMSKIEJ
KONTAKT Tel: +420 234 678 790
E-mail: betlem@suz.cvut.cz
Zwiedzanie wirtualne
Ground plans